chrześcijaństwo w Japonii

#np Guilty Crown Euterpe

Oddając się szkolnym obowiązkom, człowiek nieświadomie tworzy swoje opus vitae i tak było w przypadku pracy z religii, która z roku na rok jest ignorowana przez większość, ale z jakiegoś bliżej nieznanego powodu traktuję ją bardzo serio i pieczołowicie przygotowuję się do jej napisania. Jak już niedawno czytaliście, w październiku byłam na wykładach o ceremonii herbacianej i wtedy zainteresowały mnie ukryte elementy chrześcijaństwa, co dało pomysł na ogólną koncepcję mojego wypracowania. Miałam udostępnić już zeszłoroczne, ale z racji, że pisałam je ręcznie i gdzieś się zawieruszyło, udostępniam tegoroczne, bo wiem, że jest to również spore grono pasjonatów kultury japońskiej, więc lecim:

Chrześcijaństwo w Japonii

Początki chrześcijaństwa w Japonii związane są z działalnością jezuity, św. Franciszka Ksawerego, który przybył do kraju w 1549 r. Nowa religia została odebrana bardzo dobrze i prężnie się rozwijała, by za niecałe 40 lat osiągnąć 200 tysięcy wyznawców. Prześladowania zaczęły się w 1587 roku, gdy dwie chrześcijanki odmówiły szogunowi Taicosama zostania nałożnicami. Zakazano wtedy jezuitom ewangelizacji, wyrzucano chrześcijan z urzędów i wojska, a także spalono ponad 200 świątyń. Po powstaniu na półwyspie Shinabara, chrześcijaństwo zeszło do podziemi i narodziła się wspólnota zwana kakure-kirishitan, mająca cechy chrześcijaństwa katakumbowego, przeszło ono swego rodzaju transformacje. Niektórzy Japończycy twierdzą, że Jezus wcale nie umarł na krzyżu, a odbył podróż do kraju kwitnącej wiśni, gdzie według pewnych przekazów ożenił się i spłodził trzy córki. Dożył sędziwego wieku, a Jego grób ma znajdywać się w wiosce Shinto (500 km od Tokio)

Dziś chrześcijanie w Japonii stanowią mniejszość wyznaniową, wynika to też z faktu, że religijność mieszkańców wysp japońskich wiąże się z tożsamością narodową i tradycją, która jest zakorzeniona przede wszystkim w szintoizmie. Większość Japończyków przyznaje, że religia nie odgrywa w ich życiu większej roli, a samo chrześcijaństwo wydaje się o tyle atrakcyjne, co egzotyczne, dlatego przeniknęło do kultury masowej, a także mniej widocznych elementów tradycji japońskiej. Jego wpływów można nawet doszukać się w ceremonii herbacianej, której Chrześcijanie mieli używać jako sposób na ukrycie komunii podczas prześladowań. Do dziś wiele ogrodów herbacianych jest projektowane na planie krzyża, a gospodarz wznosi czarkę (nie jest również przypadkowy fakt, że wiele wysokość nich zdobi motyw krzyża) na wysokość głowy, aby okazać szacunek. Mówi się, że 7 uczniów mistrza Sen no Rikyu byli zdeklarowanymi chrześcijanami, a gdy kościoły były zajmowane przez żołnierzy, modlili się godzinami przy posążkach Matki Boskiej i ukrzyżowanego Chrystusa w pawilonie herbacianym.

Chociaż obecnie chrześcijaństwo stanowi niecały 1% wyznań Japonii, cieszy się popularnością, co zauważył o. Paweł Kozacki podróżujący po Tokio. Na swoim blogu podzielił się on się swoim szokiem, gdy odkrył, że japońskie kościoły są „wypożyczane”, aby pary innych wyznań bądź niewierzący zawierali śluby, bo taka oprawa w stylu europejskim, a więc coś niezwykle egzotycznego wydaje się być atrakcyjne dla Japończyków. Jeżeli przyzwolenie ze strony proboszcza może oburzać – kilka ulic dalej znajduje się budynek stylizowany na kościół, wypożyczany parom przez prywatne firmy, więc można się w zupełności odciąć od duchowej formy tego obrzędu, a pozostawić estetyczną, podobającą się formę, ale też młodzi, świadomi, że w kościele katolickim nie ma rozwodów – liczą, iż ich małżeństwo będzie wieczne i nic nie będzie w stanie ich rozdzielić.

W popkulturze japońskiej również pojawiają się odniesienia religijne, jak np. w komiksie Stigmata, gdzie występują duchowni, jeźdźcy apokalipsy, stygmatycy i demony, jednak największą furorę zrobiła kreskówka, anime o tytule Saint Onii-san, gdzie Budda i Jezus zstępują na ziemię. Bynajmniej nie w celu sądzenia żywych i umarłych, ale aby odpocząć od obowiązków świętych. W krótkim filmie obserwujemy życie dwójki, która ukrywa swoją tożsamość (a jak się okazuje, o cud przykuwający uwagę ludzi z małego miasteczka wcale nie jest trudno) i próbuje przeżyć przy niskim budżecie. Jezusa przedstawiono jako lekkoducha, fana seriali telewizyjnych na których temat prowadzi własnego bloga, zaś Budda został ujęty jako opanowany miłośnik malowania koszulek. Produkcja ta nie powinna być jednak odbierana jako bluźnierstwo, a humorystyczne przedstawienie świętości.

Jednak najdziwniejsze wydaje się, z jakim pietyzmem Japończycy przygotowują się świąt, które nie powinny ich dotyczyć, zważywszy na procent wyznawców, a jednak – kurismasu, czyli święta bożego narodzenia co roku są hucznie obchodzone i również wiążą się z nimi pewne tradycje. Już w połowie grudnia ulice miast przystrajane są lampkami, mikołajami, aniołkami i sztucznymi sosnami. W wigilijny wieczór rodzina zbiera się przy niskim stole z ogrzewaniem (kotatsu) i je specjalne kupione na tę okazję ciasto (kurisumasu keiki), niewypowiedziane słodkie, pełne kremu i czekolady. Świąteczną machinę napędzają głównie młode osoby, które święta traktują jak drugie walentynki i najbardziej przygnębiającą myślą jest spędzenie 24 grudnia samemu, dlatego serwisy randkowe działają z nasiloną intensywnością. Także wiele kobiet liczy, że tego wieczoru ich partner się oświadczy, bo takie oświadczyny mają mieć specjalną moc.

Podsumowując, mimo małej liczby wyznawców, chrześcijaństwo i jego elementy są zakorzenione w kulturze japońskiej i są chętnie asymilowane i przekształcone na potrzeby współczesnego społeczeństwa. Aby je całkowicie zrozumieć, odpowiednio zinterpretować, a przede wszystkim odnaleźć, należy zagłębić się w kulturę i mentalność tego kraju.